Bize Yazık Değil Mi? Domates Tarlada Bir Pazarda Beş Lira

Dünya Gazetesi Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım moderatörlüğünde yapılan 'Yaş Meyve Sebze Sektöründe Fiyatlandırma Politikaları' konulu toplantıya konuşmacı olarak Antalya Toptancı Hali Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Fatih Ekinci, Tüketici Koruma Derneği Başkanı Abdullah Özçulcu, Antalya Tüccar ve Esnaflar Dayanışma Derneği Başkanı Adem Özaydın, üretici market tedarikçisi Durali Doğan, Antalya Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp katıldı.

Tarım sektöründe 'günah keçileri' olarak da gösterilen ve çok tartışılan sebze ve meyve fiyatlarına ilişkin talepler doğrultusunda bu işin iç yüzünü ortaya koymak istediklerini belirten ATB Başkanı Ali Çandır, üreticiden tüketiciye giden zincirde fiyatlandırmanın nasıl olduğunun tartışıldığını ve bu doğrultuda üreticiden tüketiciye tüm halkaların bir araya getirildiğini kaydetti.

Türkiye'de her aybaşında enflasyon rakamları açıklandığında 'bu ayın suçlusu kim olacak' diye merakla baktığını belirten moderatör Ali Ekber Yıldırım, "Bazen domates, bazen sivri biber oluyor ama mutlaka tarım konusu konuşuluyor. Özellikle Merkez Bankası başkanı 'enflasyonu düşüreceğiz ama bu gıda fiyatları olmasa' diye söze başlıyor. Bütün enflasyon raporlarında işlenmemiş tarım ürünleri mutlaka enflasyonun önemli bir sebebi gösteriliyor.

Bilgi kirliliği de var. Bilgi eksikliği olduğunu da kabul ediyorum. 'Domates Antalya'da 50 kuruş markette 5 lira' dediğinizde zaten bir haber. Çok konuşulan, tartışılan bir konu. Tarımın temel sorunlarından biri yüksek maliyet" diye konuştu.

Üreticinin sorunlarından bahseden Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp, ürettikleri ürünlerin uzun süre dayanıklı, stok yapılabilecek ürünler olmadığını, en fazla 10 gün bekletilebileceğini söyledi. Bugünkü fiyata göre 1.2 TL'ye domatesin kilosunun çiftçiden alındığını anlatan Nazif Alp, "Enflasyon hep bizimle ölçülür nedense. Bilmiyorum ama benim çiftçimin cebine 5 kuruş girmiyor" dedi.

Çiftçinin sattığı fiyat ile semt pazarları ve marketlerdeki fiyat arasında uçurum olduğunu dile getiren Alp, üreticiden 1.2 TL'ye alınan domatesin markette 6-7 liraya satıldığını, bu açığın daraltılması, üretici ve tüketicinin buluşturulması gerektiğini dile getirdi.

ÇİFTÇİYE KIZ VERMİYORLAR

'Fiyatlar çok düşük niye ekiyorsun' diye eleştiriler aldıklarını da belirten Nazif Alp, ekmekten başka çareleri olmadığını, ancak çiftçi çocuklarının mesleği devam ettirmek istemediğini dile getirdi. Gençlerin çiftçilik yerine bir otel veya şirkette 800-1500 lira maaşlı işi tercih ettiğini kaydeden Alp, bu tercihin doğru olmadığını ama çiftçi gençlere kız verilmediğini söyledi. Alp, "Biz ekmek zorundayız, o aile ekonomisinin yürümesi gerekiyor. Fiyatlar yukarı gittikçe, biz şok oluyoruz. Mağduruz, gerçekten zor durumdayız" dedi.

FİYAT TEPKİSİ

Seradaki bir domatesin havadan, buharlaşıp Kırşehir'e veya diğer pazarlara kendiliğinden gidemeyeceğini belirten Antalya Toptancı Hali Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Fatih Ekinci, domatesin 1 liraya alınıp 5 liraya satıldığı yönündeki haberlere tepki gösterdi. Tüccarla komisyoncunun da karıştırıldığını belirten Fatih Ekinci, üreticiden ürünü yüzde 11.4 kesintiyle aldıklarını ve bunun yüzde 8'inin kendi payları olduğunu kaydetti.

Üreticiye pazarın talebi doğrultusunda doğru ürünü üretmesini sağladıklarını da anlatan Ekinci, Rusya kriziyle ilgili üreticilerle istişare yaptıklarını belirterek, şöyle konuştu:

"Hiçbir kurum ve bakanlık bu konuda yok. Kendi içimizde çözüm üretmeye çalışıyoruz. Rusya olmazsa ne yapmamız gerektiğini konuşuyoruz. Üreticinin para garantörüyüz. 'Antalya'da 1 İstanbul'da 5' doğru değil. Doğru ürün gösterilmiyor. Böyle konuşuldukça çocuklarımızın yüzüne bakamıyoruz. Yüzlerce üretici ve köylünün alın teriyle uğraşıyoruz ve haksız kazanç elde etmiyoruz.

Basın mensupları 1 ve 5 rakamlarını çıkarıp reyting uğruna bizi eleştiriyor. Antalya'da normal domates bugünkü toptancı halde 1.20 lira. Herkes bu ürünü alabilir. Topraksız tarım salkım domates Antalya'da 1 liraya satılıyor doğru, ama salkım domates 5 lira. Ondan sonra basın yazıyor 'Antalya'da 1 İstanbul'da 5 lira.' Biber 2.80 lira kim almak istiyorsa tonlarca var, ama biber çeşitlerine göre fiyatlar da değişiyor."

RUSYA KRİZİ FİYATI YÜKSELTTİ

Rus uçağının düşürülmesi sonrasında 1 Ocak'tan itibaren yasak uygulanacak olması nedeniyle Rusya'dan hızlı ürün alımı yapıldığı ve stoklandığı da anlatılan toplantıda, bu yoğun talep ve havanın soğuk olması nedeniyle de fiyatların o dönemde arttığına işaret edildi. Ocak ayı sonrası fiyatların düşüşe geçtiği, önümüzdeki aylarda daha da düşmesinin beklendiği kaydedildi.